Toepassen van generatieve AI in vakspecifieke contexten – De deelnemer kan generatieve AI op een passende manier gebruiken binnen zijn of haar vakgebied.
Invloed op beroep en onderwijs – De deelnemer kan de invloed van AI op de beroepspraktijk en het onderwijs analyseren en toepassen in beroepssituaties.
Toepassing van AI voor onderwijs – De deelnemer kan AI inzetten ter ondersteuning van leren, lesgeven of beoordelen.
Leren met AI – De deelnemer kan AI-tools gebruiken om het eigen leerproces te ondersteunen en verbeteren.
Generatieve AI biedt krachtige mogelijkheden binnen verschillende vakgebieden. Denk aan tekstgeneratie in communicatie, beeldbewerking in de creatieve sector of data-analyse in het bedrijfsleven. In deze module leer je hoe je generatieve AI verantwoord en effectief toepast binnen jouw beroepscontext. We kijken naar de invloed van AI op werk en onderwijs, hoe je AI kunt inzetten in het onderwijs, en hoe je AI gebruikt om zelf beter te leren.
Je leert:
De impact van AI op het beroep en het onderwijs te analyseren en te gebruiken.
AI toe te passen ter ondersteuning van leren, lesgeven en beoordelen.
AI-tools in te zetten om je eigen leerproces te verbeteren.
Subonderwerpen en leerdoelen:
Invloed op beroep en onderwijs – De deelnemer kan de invloed van AI op de beroepspraktijk en het onderwijs analyseren en toepassen in beroepssituaties.
Toepassing van AI voor onderwijs – De deelnemer kan AI inzetten ter ondersteuning van leren, lesgeven of beoordelen.
Leren met AI – De deelnemer kan AI-tools gebruiken om het eigen leerproces te ondersteunen en verbeteren.
Leerdoel: De deelnemer kan de invloed van AI op de beroepspraktijk en het onderwijs analyseren en toepassen in beroepssituaties.
De opkomst van artificiële intelligentie (AI), en in het bijzonder generatieve AI zoals ChatGPT of DALL·E, verandert fundamenteel hoe we werken en leren. In vrijwel elk vakgebied ontstaan nieuwe mogelijkheden en uitdagingen. In dit onderdeel leer je hoe AI de beroepspraktijk én het onderwijs beïnvloedt, en hoe je daar als professional of student praktisch op inspeelt.
Verandering van beroepen
AI-systemen kunnen routinetaken overnemen, voorspellingen doen en creatieve content genereren. Dit leidt ertoe dat sommige beroepen veranderen of zelfs verdwijnen, terwijl er ook nieuwe functies ontstaan zoals prompt engineer of AI-trainer. Voorbeelden:
Een jurist gebruikt AI om snel grote hoeveelheden jurisprudentie te analyseren.
Een marketeer genereert gepersonaliseerde campagnes met AI-tools.
Een docent ontwikkelt adaptieve leermodules met AI-hulp.
AI vereist dus nieuwe vaardigheden: kritisch denken over AI-uitvoer, het stellen van de juiste vragen (prompts), en ethisch handelen.
Verandering van onderwijs
AI verandert hoe we leren, onderwijzen en beoordelen. Voorbeelden zijn:
AI-ondersteunde toetsanalyse of automatische feedback.
Gebruik van generatieve AI als tutor of brainstormpartner.
Veranderende beoordelingspraktijken (bijv. meer formatief, meer reflectie).
Er is ook sprake van risico’s: bias in AI-systemen, afhankelijkheid, of misbruik (bijv. AI gebruiken om opdrachten te maken zonder begrip). De AI-verordening (AI Act) wijst onderwijs-AI aan als hoog-risico. Systemen voor het beoordelen van leerresultaten of monitoring tijdens toetsen moeten voldoen aan strenge eisen zoals transparantie en menselijk toezicht.
Praktische toepassing
In een beroepssituatie betekent dit dat je:
kunt analyseren welke AI-tools relevant zijn voor je vakgebied;
kunt inschatten welke impact AI heeft op je werkproces;
verantwoord kunt omgaan met AI in lesgeven of samenwerken;
collega’s of medestudenten kunt informeren over de kansen en risico’s van AI.
Bronnen
Europese Commissie. (2024). AI-verordening (AI Act). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32024R1689
Rijksoverheid. (2024). Gids AI-verordening (versie 1.0, oktober 2024).
Leerdoel: De deelnemer kan AI inzetten ter ondersteuning van leren, lesgeven of beoordelen.
AI biedt krachtige mogelijkheden om het onderwijs te verrijken. Niet alleen voor docenten, maar ook voor onderwijsondersteuners en studenten. Generatieve AI kan helpen bij het ontwerpen van lesmateriaal, geven van feedback of het analyseren van leerdata. In dit onderdeel leer je hoe je AI op een verantwoorde manier inzet om leren en lesgeven te ondersteunen.
AI als ondersteuning bij lesgeven
Docenten kunnen AI inzetten bij:
Lesvoorbereiding: AI genereert voorbeeldopgaven, samenvattingen of alternatieve uitleg.
Didactiek: AI helpt bij het ontwerpen van gepersonaliseerde leerpaden op basis van leerdoelen of studentgegevens.
Toetsing: AI kan toetsvragen genereren of feedback geven op open antwoorden.
Bijvoorbeeld: een docent Nederlands gebruikt ChatGPT om alternatieve schrijfstijlen te tonen bij een schrijfopdracht. Een wiskundedocent laat AI verschillende oplossingsstrategieën genereren.
Let op: volgens de AI-verordening worden systemen voor het beoordelen van leerresultaten, onderwijsniveau of monitoring tijdens toetsen geclassificeerd als hoog-risico AI. Denk aan:
AI die toetsresultaten analyseert en een cijfer toekent.
AI die toetsfraude opspoort via webcambeelden.
Dergelijke systemen moeten voldoen aan strenge eisen zoals transparantie, menselijke controle en risicobeoordeling.
AI als ondersteuning bij beoordelen
AI kan helpen bij:
Feedback genereren (bijv. op schrijfopdrachten).
Rubrics automatisch toepassen.
Eerlijker beoordelen door bias te beperken (mits goed getraind).
De docent blijft altijd eindverantwoordelijk en moet de AI-uitvoer kritisch beoordelen. Het is ook belangrijk dat studenten weten wanneer AI wel of niet wordt ingezet in de beoordeling.
AI als leerondersteuning
Ook voor studenten zijn er tools die AI inzetten om het leren te ondersteunen, zoals:
AI-tutors die uitleg geven of oefenen met vragen.
AI-samenvattingen van teksten.
Spraak-naar-tekst of taalhulp voor studenten met taalachterstand.
Deze toepassingen vallen vaak buiten de hoog-risico categorie, maar het blijft belangrijk om transparant te zijn over het gebruik, en de risico’s (zoals bias of afhankelijkheid) te monitoren.
Praktische toepassing
Als onderwijsprofessional kun je:
Passende AI-tools selecteren voor jouw onderwijsdoel.
AI verantwoord integreren in lesmateriaal of beoordeling.
De risico’s van AI-gebruik in kaart brengen en beperken.
Transparant communiceren over het gebruik van AI in jouw onderwijs.
Bronnen
Rijksoverheid. (z.d.). Kunstmatige intelligentie (AI). Geraadpleegd op 30 juni 2025, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitalisering/kunstmatige-intelligentie
Europese Commissie. (2024). Verordening (EU) 2024/1689 betreffende kunstmatige intelligentie (AI-verordening). Geraadpleegd op 30 juni 2025, van https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32024R1689
Leerdoel: De deelnemer kan AI-tools gebruiken om het eigen leerproces te ondersteunen en verbeteren.
AI-tools kunnen studenten en professionals helpen om efficiënter en persoonlijker te leren. Denk aan het samenvatten van teksten, het oefenen van vakinhoudelijke kennis, of het voorbereiden op toetsen. In dit onderdeel leer je hoe je generatieve AI op een effectieve manier inzet voor je eigen leerproces.
AI als persoonlijke leerassistent
Generatieve AI kan fungeren als een ‘persoonlijke tutor’ die 24/7 beschikbaar is. Toepassingen zijn onder andere:
Samenvattingen maken van lange teksten of colleges.
Uitleg op maat geven bij moeilijke begrippen.
Feedback geven op schrijfopdrachten of presentaties.
Oefenvragen genereren op basis van leerstof.
Bijvoorbeeld: een student fysiotherapie vraagt aan een AI-tool om de werking van een spiergroep uit te leggen in eenvoudige taal, met een voorbeeld uit de praktijk. Of een student bedrijfskunde laat AI een casusvraag opstellen over marketingstrategieën.
Kritisch leren met AI
Het is belangrijk dat je niet klakkeloos vertrouwt op AI. De output kan fout of bevooroordeeld zijn. Daarom moet je:
Kritisch denken over wat AI zegt of schrijft.
Bronnen checken die door AI worden gebruikt.
Reflecteren op hoe AI je helpt (of juist belemmert) in je leerproces.
Een handige vuistregel: gebruik AI als hulpmiddel, niet als eindproduct. Bijvoorbeeld om ideeën op te doen, maar schrijf je eigen tekst.
Risico’s en aandachtspunten
Bij het gebruik van AI in je leerproces moet je bewust omgaan met:
Privacy: deel geen persoonlijke of studiegegevens.
Afhankelijkheid: voorkom dat je AI nodig hebt om iets te begrijpen.
Ethiek: geef altijd aan als je hulp van AI hebt gehad, zeker bij opdrachten.
De AI-verordening stelt eisen aan AI-systemen die in het onderwijs worden ingezet. Voor persoonlijk gebruik zijn deze minder strikt, maar het blijft belangrijk om transparant, verantwoord en kritisch te werken met AI.
Praktische toepassing
Als lerende kun je:
Een geschikte AI-tool kiezen voor jouw leerdoel.
AI gebruiken voor oefening, uitleg of voorbereiding.
De kwaliteit van AI-uitvoer kritisch beoordelen.
Reflecteren op je leerproces met behulp van AI.
Rijksoverheid. (z.d.). Kunstmatige intelligentie (AI). Geraadpleegd op 30 juni 2025, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitalisering/kunstmatige-intelligentie
Europese Commissie. (2024). Verordening (EU) 2024/1689 betreffende kunstmatige intelligentie (AI-verordening). Geraadpleegd op 30 juni 2025, van https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32024R1689
Deze toets toetst of de deelnemer in staat is om generatieve AI op een verantwoorde en effectieve manier toe te passen binnen het eigen vakgebied. De vragen zijn gebaseerd op de drie subonderwerpen: invloed op beroep en onderwijs, toepassing in het onderwijs, en leren met AI. De nadruk ligt op praktijkgericht gebruik van AI, passend bij Miller’s ‘can do’-niveau.